सन् १९९४ को कुरा हो । इलामका गोविन्दप्रसाद मैनाली रोजगारीको सिलसिलामा पर्यटक भीसाका रुपमा जापान छिरे । जापान गईसकेपछि उनी भारतीय नागरिक मालिक रहेको रेष्टुरेण्टमा काम गर्न थाले । उनी केहि नेपालीहरुसहित टोकियोको शिबुयामा कोठा लिएर बसेका थिए । यसै क्रममा उनको टोकियो पावर कम्पनीको उच्च तहमा काम गर्ने यासुकि वातानावे भन्ने महिलासंग सम्पर्क भयो । ती महिला दिउसो अफिसमा काम गर्ने र राती वेश्यावृत्तिमा पनि संलग्न थिइन् । अरुले झै उनले पनि आफ्ना ग्राहकको यौन सन्तुष्टि मेटाउन पैसा लिएर आफ्नो व्यापार गर्थिन् । गोविन्द पनि ती महिलाको ग्राहक बने । गोविन्दसंग अन्तिमपटक यौन सम्पर्क भएपछिको दशौं दिनमा ती महिलाको रहस्यमय तरिकाले मृत्यु भयो । मृत्यु भएको दशौं दिनमा अर्थात् मार्च १९, १९९७ उनको शव फेला परयो । गोविन्द बस्ने डेरासंगैको अर्को घरमा ती महिला बस्ने गर्थिन् । उनलाई बलात्कारपछि घाटी थिचेर हत्या गरिएको थियो ।
सफाइ पाएर नेपाल फर्कने क्रममा श्रीमतीका साथ जहाजमा गोविन्द |
वातानावेको हत्याराको जापान प्रहरीले व्यापक खोजी गर्ने क्रममा प्रहरीको धरपकड बढ्दै गएपछि भीसाको म्याद सकिएका नेपालीहरु आफूहरु पनि पक्राउ पर्ने डरले घटनास्थलवरीपरीबाट भागे । गोविन्दलाई चाहि घरभित्रै प्रहरीले फेला पारयो । त्यतिबेला प्रहरीले गोविन्दसंग सामान्य सोधपुछ गर्दा ती महिलालाई गोविन्दले नचिनेको बताए । तर पछि गोविन्दलाई भीसाको म्याद सकिएको भन्दै प्रहरीले पक्राउ गरयो । पक्राउसंगै वातानावेको हत्यासंग जोडेर उनलाई हेरियो । प्रहरीको प्रारम्भिक आधार के रहयो भने शुरुमा गोविन्दले ती महिलालाई नचिनेको बताएपनि प्रहरीको अनुसन्धानका क्रममा ती महिलासंग तीन पटकसम्म गोविन्दले पैसा तिरेरै यौन सम्पर्क गरेका रहेछन् । यस कुरालाई गोविन्दले पनि स्वीकारेका छन् ।
प्रहरीले लाससंगै ती महिलाकोे शौचालयमा प्रयोग गरेर फालेको कण्डम पनि भेट्यो । कण्डमभित्रको शुक्रकिटको डिएनए परीक्षण गर्दा गोविन्द मैनालीसंग मिलेको पाइयो । गोविन्दले हत्या भएको दश दिनअघि अर्थात् २८ फेब्रुअरीका दिन सोही कोठामा वातानावेस“ग शारिरिक सम्र्पक गरेको प्रहरीस“ग स्वीकारेका भएपनि प्रहरीले भने गोविन्दले लास भेटिएको दश दिन अगाडि अर्थात् ८ मार्चमै वातानावेस“ग संसर्ग गरी हत्या गरेको बतायो । पहिले वातानावेलाई चिन्दिन भन्ने गोविन्दको डिएनए परीक्षणका क्रममा क्रोमोजम मिलेको भनिएपछि जापानी न्याय प्रशासनको नजरमा उनी दोषी ठहरिए । एकातिर हत्या भएकै दिन गोविन्दको ती महिलासंग संसर्ग भएको भन्ने प्रहरीको भनाई र अर्कोतिर हत्या हुनुभन्दा दश दिन पहिलेमात्रै वातानावेसंग संसर्ग भएको भन्ने भनाइले प्रहरी प्रशासनलाई अर्को चुनौति थपियो । यसपछि उनीहरुले मान्छेको वीर्य नष्ट हुने हदबारे सम्बन्धित विज्ञसंग राय मागे । गोविन्दको भनिएको कण्डमभित्रको वीर्यको माथिल्लो र तल्लो भाग टुटेकाले यस्तो विभाजन हुन २० दिनभन्दा बढी समय लाग्ने जापानी विज्ञहरुले बताए । यो तथ्यले गोविन्दको भनाइलाई पुष्टि गरयो । यद्दपि इकोली नामक व्याक्टेरिया र ट्वाइलेट सफाइका क्रममा प्रयोग हुने तरल पदार्थका कारण वीर्य चाडो टुक्रिएको भन्ने प्रहरीको भनाईलाई आधार मानि अदालतले गोविन्दलाई सफाइ दिएन ।
गोविन्दका वकिल पनि हत्या भएको दिन उनको संसर्ग वातानावेसंग भएको थिएन भन्ने आधार खोज्न थाले । यसैबीच, उनीहरुले जापानमा रहेका पा“च नेपालीहरुबाट बीर्य नमुना लिई त्यसलाई कण्डमभित्र हाली ट्वाइलेट बोवलमा राखी एक परिÔण गरे । उक्त परिÔण गर्दा बीर्य २० दिनपछि मात्रै टुटेको पाइयो । यसले के देखायो भने शौचालयमा भेटिएको कण्डम गोविन्दको भएपनि हत्या भएको दिन वातानावेसंग गोविन्दको संसर्ग भएको थिएन । समयक्रमसंगै मृत शरीरमा भेटिएको रौं, रयाल, वीर्य, महिलाले लगाएको भित्री कपडा, घाटी लगायत ४२ वटाको डिएनए परीक्षण गर्दा कुनैपनि गोविन्दसंग मेल खाएन । अन्ततः १५ वर्षपछि उनले सफाइ पाए ।
एउटा निर्दोष नेपाली १५ वर्षसम्म जापानी जेलमा कष्टकर जीवनयापनका साथ रहनु कम्ती चानचुने कुरा होइन । आफूलाई नियम र कानुनको सच्चा पहरेदार ठान्ने जापानजस्तो देशमा पनि यस्तो अमानवीय हर्कत हुनु ज्यादै लाजमर्दो कुरा हो । गोविन्दलाई बचाउ गर्न बनेको समिति ‘जष्टिस फर गोविन्द इन्नोसेन्स एडभोकेसी ग्रुप’ ले आफ्नो तर्फबाट काम गरिरहेको भएपनि जापानमा नेपाल र नेपालीका लागि खोलिएका संघसंस्थाले उनका लागि कामै गरेनन् भन्दा पनि हुन्छ । झन् जापानस्थित नेपाली दूतावास र विदेशमा रहेका नेपालीका बारे चासो राख्ने परराष्ट मन्त्रालयबाट उनका लागि सिन्कोसम्म नभाचिएको यथार्थता हाम्रो सामु छ ।
गोविन्दलाई निर्दोष तुल्याउन र वर्षौदेखि उनका पक्षमा वकालत गर्ने श्रेय बचाउ समितिलाई नै जान्छ । डिएनए परीक्षण गर्दा गोविन्दको संगल्नता नदेखिएपछि र उनी निर्दोष छन् भन्ने संभावना बढ्दै गएपछि जापानका नेपालीहरुले गोविन्दका बारेमा चासो लिन थालेका हुन् ।
गोविन्दका बारेमा समाचार दिने सवालमा पनि जापानकै मिडिया अगाडि देखिए । नेपालका संचारमाध्यम र जापानबाट संचालित नेपाली सामुदायिक संचारमाध्यममा उनका बारेमा समाचार आउन थालेको एक वर्षमात्रै भयो । यद्दपि नेपाली पत्रकारहरुले पनि जापानकै संचारमाध्यममा गोविन्दका बारेमा समाचार आउन थालेपछि मात्रै आफ्ना मिडियामा समाचार दिन थालेका हुन् । मिडियामा समाचार आइसकेपछि पनि जसरी नेपालमा समाचारबारे खासै महत्व नदिने प्रचलन छ, त्यसरी नै जापानमा पनि गोविन्दका बारे महत्व नदिइएको भए गोविन्दलाई सफाइ पाएर नेपाल आउन गाह्रो हुनेथियो ।
नेपालमा कान्तिपुर र जापानबाट संचालित टोकियो नेपाल डट कम चाहि गोविन्दका बारेमा फ्लोअप समाचार दिन अगाडि रहे । यद्दपि यी संचारमाध्यमका कारण नेपालीलाई गोविन्दका बारेमा जानकारी मात्रै गराउने काम भयो । तर सरकारी निकाय, टोकियोको नेपाली दूतावास र जापानस्थित नेपाली संघसंस्थालाई पटक्कै घच्घच्याउने काम गरेन ।
नेपालमा कान्तिपुर र जापानबाट संचालित टोकियो नेपाल डट कम चाहि गोविन्दका बारेमा फ्लोअप समाचार दिन अगाडि रहे । यद्दपि यी संचारमाध्यमका कारण नेपालीलाई गोविन्दका बारेमा जानकारी मात्रै गराउने काम भयो । तर सरकारी निकाय, टोकियोको नेपाली दूतावास र जापानस्थित नेपाली संघसंस्थालाई पटक्कै घच्घच्याउने काम गरेन ।
जापानमा नेपाल र नेपालीका लागि भनेर बग्रेल्ती खुलेका संघसस्थाहरु छन् । उनीहरुले त्यहा राजनीतिदेखि समाजसेवाका काम समेत गर्छन् । टोकियोको नेपाली दूतावास जापानमा रहेका नेपालीका बारेमा चासो राख्ने एकमात्र सरकारी निकाय हो । यिनैका निमन्त्रणामा नेपालबाट धेरै उच्च पदस्थ व्यक्ति, राजनीतिक नेता, कलाकार, पत्रकार र समाजसेवीहरु जापान आएर गए । तर कमैले मात्रै गोविन्दलाई भेटेर गए । थोरैले मात्रै गोविन्दका बारेमा चासो देखाएर फर्किए । अरुका त के कुरा गर्ने, जापानमै पनि एउटा निर्दोष नेपालीका विषयमा एनआरएनए जापानले समेत सार्वजनिक कार्यक्रम गर्ने आट गर्न सकेन । जति कार्यक्रम भयो र जति चासो व्यक्त गरियो, त्यो चाहि उनी जेलबाट छुट्दैछन् भन्ने जानकारी पाएपछि मात्रै भएको हो ।
शुरुका दिनमा नेपाली समुदायले यसरी चासो व्यक्त नगर्नुमा स्वयम् जापानका नेपालीहरुको नजरमा गोविन्द अपराधि नै थिए । उनी निर्दोष छन् भन्ने विश्वास गोविन्दका पक्षमा काम गरिरहेको सहयोग समितिबाहेक अरुलाई थिएन । समितिका सदस्य राजन प्रधार्नागले नेपाली समुदायको तत्कालिन भूमिकाबारे भनेका छन्, ‘मर्डर केस रहेछ, त्यसमा सहभागी नहौंहोला भन्दै साथीहरु तकिन्र्थे । कतिपय नेपालीहरुको डिएनए नमुना परिÔण गर्नुपर्ने अबस्था पनि आयो । तर कसैले पनि नमुना दिन मानेनन् ।’ पक्कै गोविन्दको भन्दा पनि जापानको विश्वास माने, नेपालीहरुले । यसो हुनु स्वाभाविक थियो । किनभने जापानजस्तो विकसित देशमा एउटा निर्दोष व्यक्ति यसरी जेल पर्नै सक्दैन भन्ने हाउगुजी उनीहरुको दिमागमा भरिएको थियो । तर गल्ती भगवानले त गर्छन् भने जापानी मान्छे कुनै अलौकिक अवतार थिएनन् । यद्दपि जापानीहरुले गल्ती नै गर्दै गर्दैनन् भन्ने भन्दा पनि कम गर्छन् भनेर बुझ्न सक्नुपर्छ ।
एकपटक दोषी सावित गरिसकेपछि जापानी न्याय प्रशासन पटक्कै आफ्नो निर्णयमा चुक्दैन । जसरी हुन्छ, उसलाई थप दोषी बनाउनपट्टि नै लाग्छ । गोविन्दका विषयमा पनि यहि भएको हो । चाहेको भए उनलाई निर्दोष बनाउन १५ वर्ष कुर्नपर्ने थिएन, जापानी न्याय प्रशासनका लागि । यदि गोविन्दका पक्षमा लड्ने समुदाय नभएको भए र लगातार जापानी मिडिया योमोरी सिम्बुन, जापान दाइम्स र समाचार सस्था क्योदो लगायतले उनका विषयमा समाचार कभरेज नगरेका भए जापानी न्याय प्रशासनको आफ्नै विवेकले गोविन्दले न्याय पाउने थिएनन् । भनिन्छ नि, बोल्नेको पीठो विक्छ । नबोल्नेको चामल पनि बिक्दैन । गोविन्दका लागि जापानी न्याय प्रशासनमा त्यहि भएको हो ।
विश्व मानचित्रमा नेपाल भएर पनि अधिकांश जापानीलाई नेपाल भन्ने देश र नेपालीका बारे थाहा छैन । यस्ता साना, अविकसित र अपरिचित देशका मान्छेले मात्रै गल्ती गर्छन् भन्ने कुरो उनीहरुको दिमागमा भरिएको छ । जापानजस्ता विकसित देशका मान्छेले गल्ती नै गर्दैनन् भन्ने बुझाइ उनीहरुको छ । समुदायमै बस्दा सामान्य फोहोर फाल्ने विषयमा जापानी नागरिकले गल्ती नै गरिहाले पनि नेपालजस्ता अविकसित देशका मान्छेलाई आरोप लगाउने, शंका गर्ने अनि कर्के नजर लगाउने जापानीहरुको स्वभाव नै भईसक्यो । यस्तै अवस्थाले पनि गोविन्दलाई दोषीका रुपमा उनको मुद्धा लम्ब्याइएको हो । मानौं गोविन्दको ठाउमा एउटा अमेरिकी नागरिक परेको भए अवस्था के हुन्थ्यो होला ? जापानको हविगत के हुन्थ्यो ? धन्य, एउटा निर्दोष नेपालीका लागि पनि काम गर्ने जापानी नागरिक नै भेटिए । आखिर ढिलै भएपनि सत्यको जीत भयो, एउटा नेपालीको १५ वर्षपछि खुशी फर्कियो । त्यो नै हाम्रा लागि खुशीको कुरा हो । उनका लागि समय नफर्किएपनि इज्जत फर्कियो, यो नै राम्रो हो ।
गोविन्द मैनालीले अझै पूर्ण रुपमा सफाइ भने पाएका छैनन् । अहिलेसम्म भेटिएका प्रमाणका आधारमा गोविन्दलाई कतैपनि दोषि नभेटिएकाले जेलबाहिरै राखेर उनको मुद्धा अगाडि बढाइएको मात्र हो । पन्ध्र वर्षअघि प्रहरीले पक्राउ गर्दा उनी ओभरस्टे भईसकेकाले उनलाई जापान बसेर मुद्धा लड्न मिल्दैन । कि अध्यागमनभित्रैको जेलमा बसेर मुद्धा लड्न पाईन्छ, कि भीसा भएमा जापानमै बसेर पनि मुद्धा लड्न पाईन्थ्यो । तर अध्यागमनको जेलमा बसिरहनुभन्दा नेपाल आउनु राम्रो भएकाले उनी नेपाल आएका हुन् । उनको अन्तिम सफाइ र क्षतिपूर्तिका लागि जापानमै वकिलहरुले उनका तर्फबाट मुद्धा लडिरहेका छन् ।
गोविन्द मैनालीले अझै पूर्ण रुपमा सफाइ भने पाएका छैनन् । अहिलेसम्म भेटिएका प्रमाणका आधारमा गोविन्दलाई कतैपनि दोषि नभेटिएकाले जेलबाहिरै राखेर उनको मुद्धा अगाडि बढाइएको मात्र हो । पन्ध्र वर्षअघि प्रहरीले पक्राउ गर्दा उनी ओभरस्टे भईसकेकाले उनलाई जापान बसेर मुद्धा लड्न मिल्दैन । कि अध्यागमनभित्रैको जेलमा बसेर मुद्धा लड्न पाईन्छ, कि भीसा भएमा जापानमै बसेर पनि मुद्धा लड्न पाईन्थ्यो । तर अध्यागमनको जेलमा बसिरहनुभन्दा नेपाल आउनु राम्रो भएकाले उनी नेपाल आएका हुन् । उनको अन्तिम सफाइ र क्षतिपूर्तिका लागि जापानमै वकिलहरुले उनका तर्फबाट मुद्धा लडिरहेका छन् ।
अन्तिम सफाइ पाएमा उनले जापानी जेलबस्दाताकाको दैनिक १ हजार यनदेखि १२ हजार यनसम्म क्षतिपूर्ति पाउछन् । यसबारेमा किनारा लाग्न अझै दुई वर्ष जति लाग्छ । अहिलेसम्म जे भयो भयो, गोविन्दका पक्षमा जनमत जुटाएर उनलाई छिटो सफाइ दिलाउन नेपाल सरकारमार्फत जापानको न्याय प्रशासनलाई घच्घच्याउनु आवश्यक छ ।
saayad tesaile pani bhaninchani kanun andho huncha, last ma kanun ko chopiyeko aakha khuleko jasto cha
ReplyDeleteI ADAMS KEVIN, a representative Aiico Insurance plc, we trust and respect for individual differences in day out a loan. We will provide 2% of the loan's interest rate. If you are interested in this business contact us by e-mail: (adams.credi@gmail.com) now transfer their loan documents issued properly. Do you need a loan to set up business or school if you are very welcome to Aiico Insurance plc. You can also contact us by e-mail: (adams.credi@gmail.com). We first week can request a balance transfer.
ReplyDeleteDO YOU NEED LOAN FOR PERSONAL BUSINESS? IF YOU CONTACT YOUR EMAIL ABOVE TO PROCEED WITH YOUR LOAN TRANSFER IMMEDIATELY OK